İltihaplı, Apseli, Ağrıyan Diş ve Çekimi
- Uzm.Dt. Yunus İbiloğlu
- 26 Eyl 2024
- 6 dakikada okunur
Güncelleme tarihi: 30 Oca
İçindekiler
1.İltihap ve Apsenin Oluşma Mekanizması
İltihap Nedir ve Nasıl Oluşur?
İltihap, vücudun bir enfeksiyona veya zararlı bir etkiye karşı gösterdiği savunma mekanizmasıdır. Vücut, bakteri veya diğer patojenlerin istilasına uğradığında, savunma hücreleri ve kimyasallar hasar görmüş dokuya yönlendirilir ve burada bir savunma başlatılır.
Diş iltihabı genellikle çürük, travma veya enfeksiyon sonucu meydana gelir. Dişteki sinir ve damarlara kadar ulaşan bakteriler, burada iltihaplanmaya neden olur.
İltihap Belirtileri: Kızarıklık, şişlik, sıcaklık artışı ve ağrı.
Sıklık: Çürük ve enfeksiyonun erken tedavi edilmemesi, diş iltihabına yol açabilir. Ağız enfeksiyonları, dünya genelinde yaygın bir sağlık sorunudur ve erişkinlerin %60-90’ını etkileyebilir.
Belirti | Açıklama |
Kızarıklık | Enfeksiyon bölgesinde kan akışının artması |
Şişlik | Sıvı ve hücre birikimi sonucu dokularda genişleme |
Ağrı | Sinir uçlarının uyarılması, basınç artışı nedeniyle |
Diş Apsesi Nedir?
Diş apsesi, dişin içinde ya da diş eti çevresinde oluşan irin dolu bir keseciktir. Bu durum, dişin enfeksiyona karşı geliştirdiği bir savunma reaksiyonudur.
Apsenin içinde bakteri, ölü hücreler ve savunma hücrelerinin birikimi bulunur. Diş apsesi genellikle diş kökünün enfekte olmasıyla ortaya çıkar ve acil müdahale gerektirir.
Apse Belirtileri: Şiddetli ağrı, çiğneme güçlüğü, diş etinde şişlik ve bazen ateş.
Apse Türleri:
Periapikal Apse: Dişin kök ucunda oluşur.
Periodontal Apse: Diş eti ve diş arasındaki bölgede oluşur.
Tedavi: Diş apsesi genellikle apseyi boşaltma, antibiyotik kullanımı ve diş tedavisi ile giderilir.
Apse Türü | Oluşum Yeri | Tedavi Yöntemi |
Periapikal Apse | Diş kökünde | Apse drenajı ve kök kanalı tedavisi |
Periodontal Apse | Diş eti ve diş arasında | Antibiyotik tedavisi, diş eti temizliği |
2.İltihaplı ve Apseli Diş Ağrısı Nasıl Geçer?
Ağrı Neden Kaynaklanır?
İltihaplı ve apseli diş ağrısı, genellikle enfeksiyonun dişin sinir dokusuna ve çevre dokulara baskı yapmasından kaynaklanır. Bakterilerin yayılması, diş kökünde basınca ve iltihaplanmaya neden olarak şiddetli ağrıya yol açar.
Apsede biriken cerahat, diş ve diş eti üzerinde ekstra baskı yaratarak ağrıyı daha da artırabilir. Bu ağrı genellikle zonklayıcı, keskin ve sürekli olabilir.
Ağrının Kaynağı
Sinir uyarılması ve basınç: Enfeksiyonun diş köküne kadar ilerlemesiyle sinirlerin uyarılması.
İltihap: Diş çevresindeki dokuların şişmesi ve baskı yapması.
Cerahat: Apse içinde biriken sıvının çevre dokulara baskı uygulaması.
Ağrı Nedeni | Açıklama |
Sinir Baskısı | İltihap ve enfeksiyonun diş sinirlerine baskı yapması |
Şişlik ve İltihap | Çevredeki dokuların iltihap nedeniyle genişlemesi |
Cerahat (İrin) | Apse içindeki irin birikimi nedeniyle dokulara baskı |
Ağrı Kesici İlaçlar ve Antibiyotikler
Diş ağrısını hafifletmek için ağrı kesiciler ve antibiyotikler en sık kullanılan ilaçlardır. Ancak, ağrı kesiciler sadece geçici rahatlama sağlar; iltihap ve enfeksiyonun asıl kaynağını tedavi etmez.
Antibiyotikler ise enfeksiyonun yayılmasını önleyerek daha kalıcı bir tedavi sunar.
Ağrı Kesici İlaçlar:
Parasetamol ve ibuprofen gibi reçetesiz ağrı kesiciler, iltihap ve ağrıyı geçici olarak hafifletir. Doktorun tavsiyesine göre kullanılmalıdır.
Antibiyotikler:
Diş apsesi tedavisinde yaygın olarak kullanılan antibiyotikler, bakteriyel enfeksiyonları kontrol altına almak için reçete edilir.
Penisilin grubu antibiyotikler sıkça kullanılır, ancak alerji durumlarında alternatif ilaçlar tercih edilebilir.
Antibiyotik Türleri:
Amoksisilin: En sık tercih edilen antibiyotiklerden biridir.
Klindamisin: Penisilin alerjisi olan hastalar için alternatif.
Doğal Yöntemlerle Ağrıyı Azaltma
Tuzlu su gargarası ve soğuk kompres gibi evde uygulanabilecek yöntemler kısa süreli rahatlama sağlayabilir.
3.İltihaplı, Apseli ve Ağrıyan Diş Çekilir mi?
Diş Çekim Öncesi Değerlendirme
İltihaplı ve apseli bir dişin çekilmesi her zaman acil bir işlem olarak düşünülmez. Diş çekimi, genellikle son çare olarak uygulanır, çünkü mümkünse dişin tedavi edilerek kurtarılması tercih edilir.
Çekimden önce dişteki enfeksiyonun derecesi, dişin durumu ve genel sağlık durumu dikkate alınır.
Tedavi Önceliği:
Dişin kök kanal tedavisi ile kurtarılması öncelikli hedeftir. Ancak dişin ciddi şekilde enfekte olması ve tedavi edilemeyecek durumda olması durumunda çekim kararı verilir.
Enfeksiyon Kontrolü:
Çekimden önce genellikle enfeksiyonun kontrol altına alınması için antibiyotik tedavisi uygulanır. Enfeksiyon şiddetli ise, iltihaplı bölgede çekim yapmak riskli olabilir.
Değerlendirme Kriteri | Açıklama |
Enfeksiyonun Yayılması | Enfeksiyonun diğer bölgelere yayılma riski |
Dişin Durumu | Dişin kurtarılabilir olup olmadığı |
Hastanın Genel Sağlığı | Çekim için uygun olup olmadığı |
Diş Çekim Kararı Nasıl Verilir?
Diş çekimi kararı, dişin kurtarılamayacak kadar hasarlı olması durumunda verilir. Eğer diş köküne kadar ilerlemiş bir enfeksiyon varsa ve kök kanal tedavisi başarılı olamayacaksa çekim kaçınılmaz olabilir.
Ancak çekim öncesinde, diş doktoru mutlaka alternatif tedavi yöntemlerini değerlendirir.
Dişin Kurtarılamaması:
Dişin yapısının geri dönüşü olmayan şekilde hasar görmesi durumunda çekim kararı alınır.
Risk Faktörleri:
Enfeksiyonun sinüs boşluğuna veya çene kemiğine yayılması gibi ciddi durumlarda çekim hemen gerekebilir.
Çekim Kararı Durumları | Açıklama |
Kurtarılamayan Diş | Kök kanal tedavisi yapılamıyorsa çekim gerekir |
Ciddi Enfeksiyon | Enfeksiyonun yayılma riski varsa çekim yapılır |
Diş Çekimi ve Sonrası
Çekim sırasında iltihaplı veya apseli bir dişin çevresindeki enfekte dokular da dikkatlice temizlenir. Çekim sonrası iyileşme sürecinde enfeksiyonun tekrar oluşmaması için antibiyotik tedavisi devam edebilir.
Ayrıca diş çekimi sonrası ağrı kesici ilaçlar önerilir ve yarayı korumak için belirli bakım talimatları uygulanır.
Çekim Sırasında:
Diş çekimi sırasında lokal anestezi kullanılır. Çevredeki apseli dokular dikkatlice temizlenir.
Çekim Sonrası:
Çekim sonrası bölgenin enfeksiyon kapmaması için hijyen kurallarına dikkat edilmelidir. Apsenin boşaltılmasına ek olarak diş hekimi yara bölgesine dikkat edilmesi gereken talimatlar verecektir.
Çekim Sonrası Dikkat Edilecekler | Açıklama |
Ağrı Kesiciler | Çekim sonrası ağrıyı hafifletmek için |
Antibiyotik Tedavisi | Enfeksiyonun önlenmesi için devam ettirilir |
Ağız Hijyeni | Bölgenin enfeksiyon kapmaması için önemlidir |
4.İltihaplı ve Apseli Diş Çekimleri ve Tedavileri
Enfeksiyon Tedavisi
İltihaplı ve apseli dişlerde öncelikli olarak enfeksiyon tedavi edilmelidir. Bu tedavi süreci, enfeksiyonun yayılmasını önlemek ve çekim işlemi sırasında oluşabilecek komplikasyonları en aza indirmek amacıyla uygulanır.
Enfeksiyonun diş kökünden çevre dokulara yayılması ciddi riskler taşıyabilir, bu nedenle doğru antibiyotik tedavisi ile enfeksiyon kontrol altına alınmalıdır.
Antibiyotik Kullanımı:
En yaygın kullanılan antibiyotikler arasında amoksisilin ve klindamisin bulunur. Bu ilaçlar, dişteki bakteriyel enfeksiyonu azaltarak, iltihabın yayılmasını önler.
Tedavi süresi genellikle 5-7 gün arasında değişir, ancak iltihabın şiddetine bağlı olarak doktor farklı bir tedavi süreci belirleyebilir.
Apse Drenajı: Apseli durumlarda, apse içindeki irin (cerahat) boşaltılır. Bu işlem, ağrıyı hafifletir ve enfeksiyonun kontrol altına alınmasına yardımcı olur. Drenaj işlemi, diş çekimi öncesinde de yapılabilir.
Tedavi Yöntemi | Açıklama |
Antibiyotik Tedavisi | Enfeksiyonun kontrol altına alınması |
Apse Drenajı | Apsenin boşaltılması ve ağrının hafifletilmesi |
İltihaplı Dişin Çekimi Güvenli mi?
İltihaplı dişlerin çekimi, doğru tedavi ve hazırlık yapılmadan gerçekleştirildiğinde komplikasyonlara yol açabilir. Enfeksiyonun yayılma riski nedeniyle iltihaplı dişin hemen çekilmesi önerilmez.
Diş çekiminden önce enfeksiyonun kontrol altına alınması için antibiyotik tedavisi ve apse drenajı uygulanmalıdır. Bu işlemler diş çekimini daha güvenli hale getirir.
Enfeksiyon Kontrolü:
Enfeksiyon kontrol altına alınmadan yapılan diş çekimi, iltihabın çevre dokulara yayılmasına ve ciddi komplikasyonlara yol açabilir. Bu nedenle doktor, çekim öncesinde mutlaka enfeksiyon tedavisini başlatır.
Çekim Sırasında Dikkat Edilmesi Gerekenler:
Çekim sırasında iltihaplı bölgenin temizlenmesine özen gösterilir. Diş hekimi, çekim işlemini enfekte dokuları da dikkate alarak yapar.
Durum | Açıklama |
Enfeksiyon Kontrolü | Antibiyotik tedavisi ile enfeksiyon kontrol edilir |
Güvenli Çekim Koşulları | Çekim öncesi apse drenajı ve enfeksiyon tedavisi |
5.Ağrıyan Dişin Çekimi ve Tedavi Yöntemleri
Kanal Tedavisi ve Dişin Kurtarılması
Ağrıyan bir dişi çekmek yerine, dişin kurtarılması için genellikle kanal tedavisi tercih edilir.
Kanal tedavisi, dişin enfekte olmuş sinir dokusunun çıkarılması ve ardından dişin temizlenip doldurulması işlemidir. Bu yöntem, dişin çekilmeden fonksiyonel kalmasını sağlar ve uzun vadede diş sağlığını korur.
Kanal Tedavisi Nasıl Yapılır?
Diş hekimi, dişin enfekte olmuş sinir ve doku kısmını temizler.
Diş kök kanalları dezenfekte edilip doldurularak kapatılır.
İşlem sonrası dişin üzerine genellikle koruyucu bir kaplama yapılır.
Kurtarılabilir Dişler:
Dişin kökünde enfeksiyon oluşmuş olsa bile, dişin yapısı sağlam kaldığı sürece kanal tedavisiyle kurtarılabilir.
Kanal Tedavisi Aşamaları | Açıklama |
Sinir Dokusunun Temizlenmesi | Enfekte olmuş sinir dokusu çıkarılır |
Dezenfeksiyon | Diş kanalları dezenfekte edilir |
Kanalın Doldurulması | Boşalan kanallar doldurularak diş korumaya alınır |
Diş Çekimi Sonrası Bakım
Diş çekimi sonrasında iyileşme sürecinde doğru bakım uygulamaları önemlidir. Çekim sonrası bölgedeki yara, enfeksiyon riski taşıdığı için özenle korunmalıdır.
Ayrıca, ağrının azaltılması ve iyileşmenin hızlandırılması için diş hekimi tarafından verilen talimatlara dikkat edilmelidir.
İlk 24 Saat: İlk gün ağızda kanamayı önlemek için tampon uygulaması yapılmalı, çekim bölgesine dokunulmamalıdır.
Ağrı Kontrolü: Doktorun önerdiği ağrı kesiciler düzenli olarak alınmalıdır. Ayrıca buz kompresi, çekim sonrası şişliğin azalmasına yardımcı olabilir.
Ağız Hijyeni: İlk 24 saat boyunca çekim bölgesi sertçe fırçalanmamalı, ağız yumuşak bir şekilde çalkalanmalıdır. Sonraki günlerde tuzlu su gargarası yara bölgesini temizleyebilir.
Diş Çekimi Sonrası Bakım | Yapılması Gerekenler |
Kanamanın Kontrolü | İlk 24 saat tampon uygulanmalı |
Ağrı Kesici Kullanımı | Doktorun verdiği ilaçlar düzenli kullanılmalı |
Ağız Hijyeni | Çekim bölgesine sert müdahaleden kaçınılmalı |
6.İltihaplı ve Apseli Dişte Acil Durumlar
Hangi Durumlarda Acil Müdahale Gerekir?
İltihaplı ve apseli dişler bazı durumlarda ciddi sağlık riskleri taşıyabilir. Özellikle enfeksiyonun yayıldığı durumlarda acil müdahale gerekebilir. Aşağıdaki belirtiler, diş apsesinin ciddileştiğini ve tıbbi yardım alınması gerektiğini gösterir:
Yüksek Ateş: Diş apsesi ile beraber ateşin yükselmesi, enfeksiyonun vücudun başka bölgelerine yayılma riski olduğunu gösterir. Bu, vücudun enfeksiyonla savaştığını ve sepsis gibi ciddi bir durumun gelişme ihtimalini artırabilir.
Yutkunma ve Nefes Almada Zorluk: Apseli diş, çevre dokularda ciddi şişliklere yol açarak boğazda baskı yapabilir. Eğer yutkunmakta zorlanıyorsanız ya da nefes almakta güçlük çekiyorsanız, bu acil müdahale gerektiren bir durumdur.
Şiddetli Şişlik: Apse kaynaklı şişlik yüz, boyun ve çene bölgelerine yayılabilir. Bu tür şişlikler enfeksiyonun ciddi boyutlara ulaştığını gösterir.
Acil Durum Belirtileri | Açıklama |
Yüksek Ateş | Vücudun enfeksiyona karşı ciddi tepki vermesi |
Yutkunma veya Nefes Darlığı | Boğaz bölgesinde baskı, hava yollarının daralması |
Şiddetli Yüz Şişmesi | Enfeksiyonun çevre dokulara yayılması |
Apse Tedavi Edilmezse Ne Olur?
Diş apsesi tedavi edilmediğinde enfeksiyon, sadece dişi değil çevre dokuları da etkileyebilir. Tedavi edilmeyen apse ciddi komplikasyonlara yol açabilir ve bu durum zamanla sağlık açısından tehlikeli bir hale gelebilir.
Enfeksiyonun Yayılması:
Tedavi edilmemiş bir diş apsesi, enfeksiyonun kemiklere, sinüslere ve hatta kan dolaşımına yayılmasına neden olabilir. Bu durum osteomiyelit (kemik enfeksiyonu) ve sinüzit gibi ciddi sağlık sorunlarına yol açabilir.
Sepsis Riski:
Enfeksiyonun kana karışması durumunda sepsis adı verilen ve yaşamı tehdit eden bir durum ortaya çıkabilir.
Sepsis, vücudun enfeksiyona verdiği kontrolsüz tepki sonucu organların zarar görmesine yol açar. Dünya genelinde sepsis vakalarının %11-30’u diş apsesi gibi enfeksiyonlardan kaynaklanabilir.
Çene Kemiği Erimesi:
Enfeksiyonun çene kemiğine ulaşması, kemik erimesine yol açabilir ve bu durum diş kaybına neden olur. Çene kemiği hasarı, dişlerin sabitlenmesini zorlaştırarak çiğneme fonksiyonunu etkiler.
Tedavi Edilmezse | Oluşabilecek Sonuçlar |
Enfeksiyonun Yayılması | Kemik enfeksiyonu, sinüzit |
Sepsis | Enfeksiyonun kana karışması, organ yetmezliği |
Çene Kemiği Erimesi | Diş kaybı ve kemik erimesi |
Comments