İçindekiler
Çene ağrısı, çiğneme, konuşma, yutma gibi günlük aktiviteleri etkileyebilecek bir ağrıdır. Hafif bir sızıdan yoğun bir ağrıya kadar değişiklik gösterebilir. Çoğu zaman ihmal edilse de, uzun süreli ya da şiddetli çene ağrıları yaşam kalitesini önemli ölçüde etkileyebilir ve uzman desteği gerektirebilir. Bu ağrılar, çene ekleminden diş sorunlarına, sinirlerle ilgili bozukluklardan kalp rahatsızlıklarına kadar birçok farklı sebepten kaynaklanabilir.
Çene Ağrısı Nedir?
Çene ağrısı, çenenin hareketi sırasında, çiğneme ya da konuşma gibi aktivitelerde ortaya çıkan rahatsızlık hissidir. Bazen ağrı, baş, yüz, boyun gibi bölgelere de yayılabilir. Kısa süreli ağrılar genellikle ciddi bir problem oluşturmazken, uzun süre devam eden ya da belirli aralıklarla tekrarlayan ağrılar altta yatan başka bir sağlık sorununun belirtisi olabilir. Özellikle çene ekleminde, kaslarda ya da diş ve diş etlerinde bir problem varsa, bu ağrılar daha sık görülür.
Çene Ağrısının Nedenleri
1.Çene Eklemi Bozuklukları (Temporomandibular Eklem - TME)
TME hastalıkları, çene ağrılarında en sık görülen nedenler arasında yer alır. Erkeklere oranla kadınlarda daha fazla yaşanan bir problemdir.
Çene yaralanmaları ve travmalar
Eklem iltihabı gibi hastalıklar
Diş gıcırdatma
Çene ve diş yapısına bağlı gelişen bozukluklar
Çene etrafında bulunan kasların iltihaplanması
TME hastalıklarına bağlı olarak görülen belirtiler:
Ağzı açarken ses duyma
Yüzde, kulakta veya çenede ağrı ya da sızı
Tekrar eden ve uzun süren baş ağrısı
Kulak çınlaması ve baş dönmesi
Görme işlevlerinde bozukluk
Çiğneme güçlüğü
Stres
2.Çene Yaralanmaları ve Travmalar
Çeneye alınan darbeler ya da kazalar, çene kemiğinde çatlak, kırık ya da ezilme gibi durumlara yol açabilir. Bu tür travmalar sonrasında çene bölgesinde şişlik, morarma, dişlerde kırılma veya yer değiştirme gibi belirtiler de ortaya çıkabilir.
3.Diş ve Diş Eti Sorunları
Diş Çürükleri: Diş çürüğü, dişte sinirlere yakın bölgelerde oluştuğunda çene bölgesinde de ağrıya yol açabilir.
Apseler: Diş kökünde veya diş etinde oluşan apseler, enfeksiyon kaynaklı ağrılara ve çene bölgesinde hassasiyete neden olabilir.
Diş Çatlakları ve Kırıkları: Çatlayan veya kırılan dişler, diş sinirlerinde tahrişe yol açarak çenede de ağrı hissedilmesine sebep olabilir.
Diş Eti İltihapları: Diş etlerinde iltihaplanma, şişlik ve ağrı ile kendini gösterebilir ve çene bölgesinde rahatsızlığa neden olabilir.
Diş Eti Çekilmesi: Diş etlerinin çekilmesi, diş köklerinin açığa çıkmasına ve bu bölgede ağrıya sebep olabilir.
20 Yaş Dişlerinin Çıkması: 20 yaş dişleri çıkarken etraflarındaki dişlere baskı uygulayabilir ve bu ağrı çene bölgesine yayılabilir.
Diş Diziliminde Bozukluklar: Dişlerin uyumsuz dizilimi, çiğneme sırasında çene kaslarına ekstra yük bindirir ve ağrıya yol açabilir.
Diş Sıkma veya Gıcırdatma (Bruksizm): Gece veya gündüz farkında olmadan diş sıkma veya gıcırdatma alışkanlığı çene kaslarında gerilmeye ve ağrıya neden olur.
4.Romatoid Artrit ve Diğer Eklem Hastalıkları
Romatoid artrit gibi bazı eklem hastalıkları, vücuttaki diğer eklemler gibi çene eklemini de etkileyebilir. Bu hastalık, bağışıklık sisteminin kendi hücrelerine saldırmasıyla oluşan bir eklem iltihaplanmasıdır ve çene yapısına zarar verebilir.
5.Sinirsel ve Nörolojik Rahatsızlıklar
Yüzün duyusunu beyne ileten sinirin adı trigeminal sinirdir. Bu sinir üzerindeki baskı ya da sinir hasarı, “trigeminal nevralji” adı verilen şiddetli ağrılara neden olabilir. Bu tip ağrılar genellikle yüzün bir tarafında, üst çene bölgesinde, keskin veya elektrik çarpması benzeri bir şekilde hissedilir.
6.Kalp Krizi
Bazı durumlarda, özellikle sol çene altında gelişen ağrılar kalp krizinin habercisi olabilir. Kalbe giden sinirler nedeniyle ağrı vücudun başka bölgelerinde, örneğin çene, omuz veya sol kolun iç kısmında hissedilebilir. Bu tür ağrılar genellikle yansıyan ağrı olarak adlandırılır.
7.Sinüzit
Sinüsler, burun ve gözlerin çevresinde yer alan hava dolu boşluklardır. Bu sinüsler iltihaplandığında, çenenin üst bölgesinde dolgunluk ve baskı hissine yol açabilir. Bu durum, özellikle sinüzit kronikleştiğinde çene bölgesinde ağrıya sebep olabilir.
8.Çene Bölgesinde Tümör veya Kistler
Çene kemiğinde veya ağız çevresinde nadiren de olsa kist ya da tümör oluşabilir. Çoğu durumda iyi huylu olan bu yapılar, çene bölgesinde baskı yaratarak ağrıya yol açabilir. Bu kist veya tümörlerin tedavisi genellikle cerrahi müdahaleyi gerektirir.
Çene Ağrısı Nasıl Geçer?
Çene ağrısının tedavisi, ağrıya yol açan sebebe göre belirlenir. Geçici olarak ağrıyı hafifletmek için aşağıdaki yöntemler uygulanabilir:
Sıcak veya Soğuk Kompres: Çene eklemine ya da ağrılı bölgeye sıcak havlu veya buz kompresi uygulamak, ağrıyı hafifletebilir.
Ağrı Kesici İlaçlar: Doktor önerisi ile ağrı kesici ilaçlar kullanılabilir. Ancak ağrının temel sebebi bulunmadıkça bu ilaçlar geçici çözüm sunar.
Masaj ve Fizik Tedavi: Çene kaslarına hafifçe masaj yapmak veya fizyoterapistten destek almak, kaslardaki gerginliği azaltabilir.
Çene Ağrısının Tedavi Yöntemleri
1.Medikal Tedavi
Çene ağrısı enfeksiyon kaynaklı olduğunda, doktor genellikle enfeksiyonu kontrol altına almak için antibiyotik veya antiviral ilaç tedavisi önerir. Özellikle diş apseleri veya diş eti enfeksiyonları durumunda antibiyotik tedavisiyle enfeksiyon giderilmeye çalışılır. Sinir kaynaklı ağrılarda ise, özellikle yüz bölgesindeki sinirlerin baskı altında olduğu trigeminal nevralji gibi durumlarda kapsaisin içerikli topikal kremler, ağrı kesici ve uyuşturucu etki göstererek rahatlama sağlar.
2.Gece Plağı Kullanımı
Gece plağı, diş sıkma veya gıcırdatma (bruksizm) alışkanlığı olan kişiler için özel olarak diş hekimleri tarafından hazırlanır. Gece plağı, dişlerin birbirine sürtünmesini engelleyerek çene eklemine ve dişlere binen baskıyı azaltır. Aynı zamanda, çene kaslarının gevşemesine yardımcı olarak çene ağrısının hafiflemesine katkı sağlar. Genellikle akrilik malzemeden yapılan gece plakları, kullanıcının diş yapısına özel hazırlanır ve gece yatarken takılır. Gece plağı tedavisi, uzun süreli kullanımda çene eklemlerinde iyileşme sağlar ve çene kaslarının gevşemesine katkıda bulunur.
3.Psikolojik Destek ve Terapi
Çene ağrısının nedenlerinden biri de stres ve kaygı gibi psikolojik faktörlerdir. Stres altında olan kişilerde diş sıkma veya gıcırdatma eğilimi artabilir. Bu durum zamanla çene kaslarında gerginliğe ve ağrıya yol açar.
4.Cerrahi Müdahale
Çene ağrısı, bazı durumlarda yapısal bozukluklar, kist veya tümör gibi sorunlardan kaynaklanabilir. Bu durumlarda, cerrahi müdahale gerekebilir.
Yapısal Bozukluklar: Çene ekleminde çıkık veya aşırı aşınma gibi durumlar, çene hareketlerini zorlaştırır ve ağrıya yol açar. Bu tip durumlarda, cerrahi müdahale ile eklem onarılabilir.
Kistler ve Tümörler: Çene kemiğinde veya yüz bölgesindeki dokularda gelişen kistler ve tümörler ağrıya ve baskıya neden olabilir. Bu yapıların iyi huylu veya kötü huylu olup olmadığı belirlendikten sonra cerrahi olarak çıkarılmaları gerekebilir. Özellikle odontojenik tümörler, diş kaynaklı olup çene kemiğinde büyüyebilen yapılardır.
Diş Çekimi: Gömülü veya yanlış konumlanmış 20 yaş dişleri bazen cerrahi müdahale gerektirebilir. Bu dişlerin çekilmesi, çene ve dişlerdeki baskıyı hafifletir ve ağrının azalmasını sağlar.
5.Diş Tedavileri
Diş ve diş eti sorunları kaynaklı çene ağrılarında diş hekimlerinin uyguladığı bazı tedavi yöntemleri şunlardır:
Dolgu ve Kanal Tedavisi: Dişteki çürük veya enfeksiyon sinire kadar ilerlediyse, dolgu veya kanal tedavisi yapılarak dişin içindeki iltihap temizlenir ve dişin sağlıklı bir şekilde fonksiyon görmesi sağlanır.
Diş Çekimi: İleri seviyede çürük veya enfeksiyon varsa ve dişin kurtarılması mümkün değilse, çene ağrısını hafifletmek amacıyla diş çekimi yapılır.
Apselerin Drenajı: Diş eti ya da diş kökünde oluşan apse ve iltihaplanmalar, cerrahi müdahale ile boşaltılabilir ve ardından antibiyotik tedavisi ile enfeksiyon kontrol altına alınır.
Diş Dizilimindeki Bozuklukların Düzeltilmesi: Dişlerin dizilimindeki bozukluklar, çene kaslarına aşırı yük bindirir ve ağrıya sebep olabilir. Ortodontik tedavi ile dişlerin hizalanması sağlanarak bu tür ağrıların önüne geçilebilir.
Çene Ağrısında Acil Durumlar
Çene ağrısına baş dönmesi, nefes almada güçlük, göğüs ağrısı veya soğuk terleme eşlik ediyorsa bu belirtiler ciddi bir kalp sorununun işareti olabilir. Böyle durumlarda vakit kaybetmeden acil tıbbi yardıma başvurulmalıdır.
Comments